Верување во Аллах
„Кој со своето срце сведочи дека нема друг бог освен Аллах и дека Мухаммед е Аллахов Пратеник, Аллах му го забранува пеколот.”1
(Пророкот Мухаммед(а.с.))
Верувањето во Аллах е главната основа на Исламот. Семоќниот Аллах е Оној Кој го создаде универзумот од ништо, го создаде и управува со целото царство на постоењето, од атомите до галаксиите. Тој е Оној Кој создава, одржува, убива и потоа одново ги оживува сите суштества, особено, човечките суштества.
Аллах е единсвениот; нема бог освен Него. Тој не е роден, никој не е го родил. Додека сè има потреба од Него; Тој нема потреба од ништо. Никој не му е равен и сличен. Тој не личи на други суштества што постоеле во минатото или што ќе постојат во иднината. Апсолутната моќ, власт, авторитет и одредба е на Аллах. Тој е жив. Сите живи суштества ќе умрат еден ден, но Аллах никогаш нема да умре, Тој ќе остане вечно. Исто како што Неговото постоење нема почеток нема и крај.
Аллах е Оној Кој гледа сè, совршено слуша и знае сè до најмалите детали. Нема ништо што е скриено од Него, што е тешко за Него, или што се случува во минатото или во иднината надвор од Неговото знаење и волја. Тој има бесконечна волја и моќ. Тој е Оној Кој простува, Кој води до патоказ и Кој е милостив. Тој е Оној Кој обезбедува храна за Своите слуги, им помага и ги штити и бдее над нив. Во исто време, Тој е Оној Кој ги скршува и казнува оние кои опстојуваат во мочуриштето на ширкот, негирањето и неверувањето.
Исламот е религија на „тевхид”. Тевхид значи да се верува во Аллах и да не му се придружува ништо. Човек кој верува со цело срце го одобрува постоењето и единството на Аллах и дека не постои нешто слично, рамно, партнер или еднакво на Него. Тој го препознава со сите Негови имиња, атрибути и уникатни карактеристики и се поврзува со Него. Ова одобрување го изразува со својот јазик и живее во оваа насока. Бидејќи должност на човекот е да верува во својот Господ, Кој го создаде, го одржа во живот и го опреми со секакви благослови.
Верувањето во Аллах е заеднички повик на сите пророци. Првиот принцип на покана за Ислам е најдоброто од она што човекот може да го направи. Во исто време, тоа е право на нашиот Семоќен Господ врз Неговите слуги.
Веруваење во Аллах бара најмногу Тој да се сака, да се почитува како што е потребно, доверувајќи да се потпира на Него во сите случаи и услови, и да се бара помош само од Него. Личноста која верува во Аллах, живее знаејќи дека Тој ја гледа и слуша во секој момент, е свесен за секој нејзин потег и дека еден ден ќе побара од неа одговорност. Таа води живот достоен за нејзината вера и ја става согласноста на Аллах на врвот на сите нејзини намери и желби. Таа наоѓа мир со својата вера и им влева мир на оние околу неа.
1 Бухари, Знаење, 49.
6
Верување во Мелеките (Ангелите)
„Кој го негира Аллах, Неговите ангели, Неговите книги, Неговите пророци и судниот ден, тој паѓа во длабока заблуда.”1
(Светиот Куран)
Човечката историја е полна со верувања за моќни и невидливи суштества. Борбата на доброто и злото често се раскажува преку овие суштества. Но, колку од овие се вистина? Сепак, последната религија испратена од Аллах, Господарот на видливите и невидливите светови, може да даде цврсти и вистинити информации за ова прашање. Всушност, верувањето на мелеките создадени од светлина е еден од принципите на верата во Исламот.
Според Исламот, мелеките; Тие се суштества кои исполнуваат различни должности дадени од Аллах, ги почитуваат Неговите наредби без прашање и ја претставуваат добрината. Мелеките немаат пол и карактеристики како што се јадење и пиење. Во ајетите од Куранот се споменува дека имаат крилја, но не е правилно да се прикажаат како жени или птици. Всушност, Куранот се спротивставува на перцепцијата на мелеките како жени и ги карактеризира како „слуги на Најмилосрдниот“.2
Мелеките се поделуваат во различни групи според нивните хиерархиски структури и должности. Гаврил, кому Аллах му доделил да објави откровение на своите пророци; Микаил, кој ги надгледува природните настани како ангел на храната и милоста; Азраил, ангелот на смртта; и Исрафил, кој ќе дува на Сурот како предвесник на судниот ден, се четирите големи ангели. Покрај тоа, постојат различни мелеки кои го носат престолот, ги штитат луѓето и се молат за нив, ги запишуваат добрите и лошите дела на луѓето, ги среќаваат во гробот и прво ги испрашуваат и служат во рајот и пеколот.
Мелеките, како и сите други живи суштества, се суштества создадени од Семоќниот Аллах. Не му се спротивставуваат на Аллах, тие дејствуваат само по Негова дозвола и заповед. Не можат да знаат повеќе од она што им го објавил Аллах. Затоа, не можат да бидат прифатени како богови, господи или владејачки сили на кој било начин.
Една од најосновните карактеристики на Муслиманот кој е искрено приврзан кон Аллах е тоа што верува во апстрактното, односно тајната. Верувањето во мелеките е дел од тоа.
Човекот кој верува во мелеките станува среќен со тоа што ги чувствува добронамерните суштества кои се со него во секој чекор од неговиот живот, од раѓањето до смртта кои по Аллахова дозвола го штитат и чуваат над него. Благодарение на мелеките кои го повикуваат на добрина, го штитат од злото одејќи пред и зад него, го поддржуваат и се молат за негова прошка, живее во надеж и доверба.
1 Ниса, 4/136.
2 Зухруф, 43/19.
7
Верување во Божјите Книги
„Луѓето беа една заедница. Потоа Аллах испрати пророци како радосници и опоменувачи, а со нив ги објави книгите, со вистина, за да судат меѓу луѓето за она за што не се согласуваат.1
(Светиот Куран)
Божествените книги се зборовите на Семоќниот Аллах и Неговото обраќање до луѓето. Тоа е транслитерација на Неговите вечни зборови, наредби и откровение. Супериорноста на Аллаховите зборови над другите зборови е како Аллаховата надмоќ над Неговите слуги. Со објавање на книга, Аллах го прифатил човекот, кого го создал како највредно битие, како соговорник и го упатил на испитот на животот. Тоа му овозможило да ја запознае вистината и да прави разлика помеѓу доброто и злото.
Во раните периоди на историјата, на некои пророци им биле испраќани мали книги наречени „страници”. Од Алах се испратени десет страници до хазрети Адам, триесет страници до хазрети Идрис и десет страници до хазрети Ибрахим.
Подоцна беа откриени четирите големи книги едно по друго: Тората до Пророкот Мојсеј, Псалмите на Пророкот Давид, Библијата на Пророкот Исус и на крајот Куранот на Пророкот Мухаммед Мустафа (а.с.). Последната божествена книга која ќе важи и ќе му се обраќа на целото човештво е Куранот.
Муслиманот верува дека сите божествени книги доаѓаат од Аллах, постојат и се вистинити. Меѓутоа, овој редослед важи за неискривените и непроменетите верзии на божествените книги. Па така, Муслиманот верува во оригиналната форма на страниците и книгите како што дошле од Аллах. Тој верува дека другите книги, односно Тора, Псалмите и Библијата освен Куранот, се променети од луѓето и одземени од нивните оригинали.
Ова верување бара од верникот секогаш да биде чувствителен и внимателен во врска со откровението. Кога ќе се сретне со информации од Тора или од Библијата, задолжително е да се повика на Куранот пред да каже дека овие информации се вистинити или лажни. Доколку не е во спротивност со информациите дадени од Куранот и не се спротивставува на општите принципи на Исламот, се одлучува дека таквата информација може да биде точна. Сепак, не е можно да се тврди дека информациите што се во спротивност со принципите и универзалната порака на Куранот доаѓаат од Аллах.
Луѓето се интервенирали во книгите што им беа испратени, за да добијат мала светска корист. Порано свештенството го мамеше невиниот народ и ја расипуваше чистотата на светите текстови прикажувајќи го тоа што го напишале со свои раце како Аллахово откровение. Куранот е единствената книга која преживеала до денес без најмала промена и во текстот и во содржината и која ќе го зачува своето првобитно постоење до крајот на светот.
Верувањето во книгите и прифаѓањето на Куранот како божествен водич во овој контекст, се разбира, бара живеење во согласност со неговите правила, како и прифаќање од срце дека тој е испратен од Аллах. Затоа што целта на испраќањето книги е да се читаат, разберат и живеат.
1 Бакара, 2/213.
8
Последната Света Книга: Куран-и Керим
„Ви оставам такво нешто што никогаш нема да залутите додека го следите. Таа е Аллаховата книга.”1
(Пророкот Мухаммед(а.с.))
Куранот е последното откровение, последната книга, преку која Семоќниот Аллах му се обратил на човештвото преку нашиот Пророк. Аллах јасно кажува дека Тој лично го испратил и дека лично ќе го штити до Судниот ден. Најистакната карактеристика на Куранот која што го разликува од другите божевствени книги, е тоа што тој не бил испратен до некој регион или некоја нација, туку до целото човештво и никогаш нема да се промени.
За да може човекот да стане Муслиман, неопходно е да верува во Куранот. Куранот е главниот извор на Исламската религија. Со објавувањето на Куранот, Исламот почна да стигнува до човештвото, а со завршување на објавувањето на Куранот, Исламот го достигна совршенство.
Куранот е совет од нашиот Господ и исцелување за срцата. Најубавиот од зборовите, најголемото чудо на нашиот Пророк. Тој е цврсто јаже, извор на водство и средство за милосрдие, кој луѓето треба да го прегрнат заедно и цврсто.
Среќата на овој свет и на судниот ден за човекот е скриена во Куранот. Објаснувањето на прашањата кои не можат да се согласуваат за човештвото и информациите за многу настани за минатото и иднината се вклучени во Куранот. Принципите на верата, обожувањето и моралот се одредени со Куранот.
Читањето, поучувањето, учењето и предавањето на Куранот е и одговорност и награда за Муслиманот. Се разбира, Куранот не е испратен само за да се чита. Исто така е дојден за луѓето да размислуваат за него, да се трудат да го разберат и да водат живот во согласност со неговите ајети. Оној кој најдобро ги разбира, објаснува и пренесува пораките од Куранот во својот живот е нашиот Пророк. Затоа, најидеалниот избор за секој кој сака да оди по правиот пат осветлен од Куранот е да го земе животот на Пророкот Мухаммед (а.с.) како модел.
9
Верување во Пророците (Пејгамберите)
„Оние кои не веруваат во Аллах и во Неговите пророци, правејќи разлика меѓу Аллах и Неговите Пророци и велат: ’Ние веруваме во некои од нив, но не веруваме во некои‘ и оние кои сакаат да направат пат помеѓу верувањето и неверувањето! Еве тие се вистинските неверници.“1
(Светиот Куран)
Пророците се луѓе избрани од Аллах и доделени да ги пренесуваат божествените пораки до луѓето. Верување во пророците; Тоа значи да се прифати дека тие се благословени пратеници на Аллах и да се верува во сè што тие пренецуваат од Аллах.
Верувањето во пророците е едно од верувањата на Исламот. Иако меѓу нив има многу видови разлики и супериорности, според Исламот, кога станува збор за верата, не постои разлика меѓу пророците и објавата што им е објавена. Затоа, Муслиманот ги прифаќа сите пророци без разлика, се сеќава на нив со љубов и почит, го зема нивниот пример и го следи Последниот Пророк.
Хазрети Адам кој што е првиот човек во исто време е и првиот пророк. Последниот пророк е Пророкот Мухаммед Мустафа. Семоќниот Аллах никогаш не го оставил човештвото без водич, без пример, без водач или без пророк. Помеѓу овие двајца пророци, многу пророци чии имиња се познати или непознати, на кои книга им била испратена или не, дошле и заминале. Нивниот повик е ист: Покорувајте му се на Аллах!
Пророците се одговорни за пренесување на пораката на Аллах целосно и без прекумерно. Но, нивната единствена должност не е пренесување информации, односно „соопштение”. Во исто време, должност на пророците е да го објаснуваат божественото знаење, да живеат во согласност со него и да бидат пример за луѓето. Како пример во Куранот се раскажани приказните за пророците, кои на овој пат трпеле многу неволји и маки, а понекогаш покажувале чуда со Аллаховата дозвола.
Иако човечкиот ум има потенцијал да сфати дека постои Врховен Творец, тој можел да ги научи заповедите на Создателот само преку гласниците што Тој ги испратил. Затоа, на личноста која сака да ги почитува Аллаховите наредби и да ги избегнува Неговите забрани, му треба пророчки пример. За да се верува во божествените книги, пред сè, неопходно е да се верува во пророкот на кој му е испратена оваа книга.
Пророците се личности кои се суштински, искрени, доверливи, интелигентни, толерантни и заштитени од гревови. Тие се оние кои им ги читаат Аллаховите ајети на луѓето, ги учат на книга и мудрост, ги повикуваат на вера во единственоста на Аллах и добрина и ги чистат од негирање и зло. Несомнено е дека последната и најсовршената алка во синџирот на пророштвото бил Мухаммед (а.с.).
1 Ниса, 4/150-151.
10
Последниот Пророк: (Пророкот Мухаммед(а.с.))
„Еј Пророку! Ние, навистина, те испративме како сведок, предвесник, опоменувач, повикувач на Аллах со Негова дозвола и светлина која ја осветлува твојата околина.1
(Светиот Куран)
Пророкот на Исламот, пророкот Мухаммед Мустафа (а.с.), е слуга, пратеник и последен пророк на Аллах. Секој човек кој го прифаќа Исламот е одговорен да донесе Келиме-и Шехадет, односно да сведочи дека: „Не постои бог освен Аллах и Пророкот Мухаммед (а.с.) е слуга на Аллах и Негов пратеник”.
Нашиот Пророк, кој беше испратен како милост на световите, го доведе до милост и правда општеството кое живееше во насилство и незнаење. За време на неговата 23-годишна пророчка мисија, Тој изгради примерно Исламско општество со трпение, решителност, вера и сочувство.
Нашиот Пророк е модел на личност кој најдобро го објаснува Куранот и го рефлектира во секој момент од својот живот. Тој е најдобар пример, како за оние кои се околу него, така и за сите Муслимани преминувајки ги вековите и географиите. Уште пред да стане пророк, Тој е споменик на доблест и морал, познат како „Мухаммеду’л-Емин“ (Доверливиот Мухаммед) во Мека. Тој никогаш не отстапил од искреноста и вистинитоста, а го научил човештвото за правдата, почитувањето на човековите права и имунитети, вредноста на знаењето и важноста на консултациите.
Од кажувањата на неговите асхаби, односно верниците кои живееле со него, дознаваме дека Аллаховиот Пратеник немал граници во неговата дарежливост и помош. Во текот на својот живот, Тој никогаш не повредувал некој што бил во негова служба или пак неговата сопруга. Живееше едноставно и скромно, се лутеше кога беа прекршени Аллаховите граници и беше разбирлив, простувачки, толерантен и елегантен кон сите други. Тој беше единствена личност со своето меко срце, насмеано лице, смирувачки глас и благодарен став.
Патот до Аллах е преку приврзаност кон Нашиот Пророк и послушност кон него. За секој Муслиман, рецептот за мир на оној свет и спас во ахирет е да го сака Пророкот и да води живот во согласност со неговиот суннет.
1 Ахзаб, 33/45-46.
11
Верување во Судниот Ден (Ахирет)
„Тие (добри верници) се оние кои го извршуваат намазот и дават зеќат. Тие дефинитивно веруваат и во Судниот ден.“1
(Светиот Куран)
Ахирет е името на животот кој ќе започне по животот на овој свет и ќе трае вечно. Верувањето во Ахирет е еден од основните услови да се биде Муслиман. Постои директна и исклучително силна врска помеѓу верувањето во Ахирет и верувањето во Аллах. Бидејќи негирањето на Ахирет значи негирање на Аллах, Кој го создал светот во вид на искушување известувајќи дека овој свет е привремен го информира човештвото за постоењето на Ахирет.
Со апокалипсата и со крајот на светот, сите луѓе кои некогаш живееле ќе одговараат пред Аллах. Ќе се манифестира божествената правда, доброто и злото, угнетувачот и угнетениот, праведниот и неправедниот ќе бидат одвоени еден од друг и секој ќе ја види целосната отплата за своите дела.
Верувањето во Ахирет го подобрува чувството за одговорност. Знаејќи дека Аллах, Сопственикот на небесата и земјата, еден ден ќе побара од човекот одговорност за сите благослови и доверба што му ги дал на него, го прави човекот чувствителен. Оваа чувствителност влијае на целата комуникација на Муслиманите, од општествените односи до ставовите и однесувањата кон природата.
Дополнително, верувањето во Ахирет му овозножува на човекот да го насочи својот живот со возвишена цел и да биде посветен на добрината со фокусирање на вистинската цел. Ги остранува чувствата како лутина, завист, непријателство, омраза; Развива позитивни аспекти како што е простувањето и да се биде надежен и трпелив. Влева сила за борбота против тешкотиите во животот и одговара на потрагата по правда која ја очекува, но понекогаш не може да ја најде.
Оној кој верува во Ахирет, често се присеќава на смртта и на најдобар начин се подготвува за својот живот после смртта е најсвесниот меѓу верниците. Затоа што најдобрата инвестиција е инвестицијата направена во земјата на вечноста, која го содржи рајот.
1 Локман, 31/4.
12
Верување во Судбината
„Навистина, Ние создадовме сè според предодреденото (план и мерка).“1
(Светиот Куран)
Аллах, Кој создаде сè од ништо, посака да создаде во универзумот сè што ќе се случи во причинско-последична врска. Така, човечкото суштество, кое е опремено со супериорна доблест како разумот, полесно ќе ја сфати мудроста и вистините за создавањето. Всушност, човек кој внимателно го испитува универзумот ќе види дека во него доминира судбината, односно мерката, рамнотежата и редот, а не хаосот. Ова укажува на постоење на еден Врховен Создател.
Верувањето во судбината е еден од шесте основни принципи на верата во Исламот. Тоа значи да се верува дека што и да се случува во универзумот, без разлика дали е добро или лошо, правилно или погрешно, живо или неживо, корисно или безкорисно, се случува со знаење, волја, моќ, дискрепција и креација на Аллах.
Има ситуации во животот кои се надвор од човечка моќ и не може да се влијае врз нив. На пример, никој не може да го спречи функционирањето на универзумот, репродуктивните системи на живите суштества, природниот тек на природните настани, појавата на молњи или земјотреси. Слично на тоа, човекот нема шанса да го избере своето семејство, раса, боја или пол кога ќе се роди. Овие произлегуваат како резултат на божествената определба и тоа се нарекува „судбина“.
Од друга страна и луѓето имаат удел во реализацијата на некои добри или лоши настани. Аллах им дал на луѓето простор за дејствување во Својот неограничен имот и им дал право на избор до одреден степен. На пример, човек има волја да зачекори во добро дело или да направи грев. Во овие ситуации Аллаховото креирање, се реализира според човечкиот труд и одлука. Затоа, мерките што ги презема човекот и изборите што ги прави се исто така дел од судбината.
Што и да се случи во вселената, Аллах го знае и го запишал во вечноста. Аллах, кој до најситни детали знае што ќе доживееме уште пред да бидеме создадени, знае и како ќе ги искористиме нашите избори со неговото предвечно и вечно знаење. Меѓутоа, тоа не значи дека Аллах нè присилува и нè влече од место до место како сув лист пред ветрот. Аллаховото предзнаење за тоа што ќе се случи не ја отстранува одговорноста на човекот. На пример, лице кое краде го прави ова не затоа што Аллах знае дека ќе го направи тоа, туку затоа што ја избира најлошата од двете алтернативи и ја избира намерно кражбата. Затоа, тој ќе ги сноси последиците од својата вина и од неговиот избор.
Она што ги турка луѓето кон среќа или несреќа и на овој и на другиот свет е она што тие го прават. Важно е човекот да ја насочи својата волја кон доброто и да не го избира патот на злото. Затоа што секој ги сноси последиците од својот избор и никој не може да избега од одговорноста поврзувајќи го тоа што се случуло со судбината.
Личноста која верува во судбината прифаќа во последната фаза дека вистинскиот извршител е Аллах. Пророкот Мухаммед (а.с.) го сумира вака: „ Знај дека сите луѓе да се соберат за да ти пружат корист, нема да можат да го направат тоа освен по волја на Аллах. Повторно, сите луѓе да се соберат да ти наштетат, не можат да ти наштетат на кој било начин, освен со волјата на Аллах. Од оваа перспектива, моливите се отстранети (не пишува ништо ново), страниците се исушени (непроменети).”
На пример, човек кој верува во судбина знае дека дождот ќе падне со формирање на одредени физички услови. Сепак, според него, дождот не е ограничен само на резултат на комбинација од природни причини Муслиманот со надминување на очигледните причини, верува дека Аллах го испраќа дождот. Конечната одлука, заповед, волја и создавање, без сомнение, му припаѓаат на Аллах.
Во Религијата Ислам, не постои концепт на судбина како што е постигнување успех без да се вложи никаков напор, седење на своето место и чекање нешто од Аллах, а со тоа и назначување на Аллах за застапник за неговите работи. Муслиман кој верува во судбина ги исполнува своите обврски соодветно. Постапува истрајно, стабилно и трпеливо. По испробување на сите материјални и духовни причини и преземање на сите неопходни мерки на претпазливост, тој му верува на Аллах и Нему Му ги остава резултатите.
1 Тирмизи, Сифату‘л-кијаме, 59.
13
Втор Дел Основи на Богослужбата
Свест за обожување
„Ихсан е да Му се поклонуваш на Аллах како да ГО гледаш. Иако ти не можеш да Го гледаш, Тој те гледа.”1
(Пророкот Мухаммед(а.с.))
Аллах го создал човекот совршено и ставил сè во универзумот во негова служба. Го опремил со супериорни способности како што се користење на својот ум, создавање решенија, размислување, зборување, пишување и манифестирање волја. Единствено што очекува од човекот е да Му служи.
Да се биде слуга значи да се покорува на Аллах со апсолутна послушност, да се биде длабоко прврзан кон Него и да се преземе одговорноста да биде човек. Да се биде слуга значи да се биде свесен дека што и да правиш добро или зло, Аллах тоа го знае и еден ден ќе одговараш за тоа. Да се биде слуга од една страна бара вера и добар морал а од друга страна го обврзува со покорувањето. Всушност, покорувањето е суштината на службеноста, целта на создавањето на човекот. Затоа, човекот треба да Го не заборави Својот Господ Кој му подарил безброј благослови и правејќи ибадет на Него треба да ја одржува својата свест свежа.
Обожување (ибадет) е способност на човекот, кој има потреба од Аллах во секој момент и во секоја смисла, да му ја претстави својата состојба без никаков посредник. Личноста која ги прифаќа принципите на верата мора да продолжи да се поклонува за да ја задржи и зајакне оваа вера.
Постојат основни ибадети кои се заповедени од Исламот за секој Муслиман кој има можност и одговорност за нив. Тоа се, да се искажува Келиме-и Шехадет, односно да се сведочи дека нема бог освен Аллах и дека Пророкот Мухаммед е Негов слуга и пратеник, да се врши намаз, да се дава зеќат да се оди на аџилак и да се пости за време на Рамазан.
Освен овие задолжителни ибадети, секое дело направено со добра намера и искреност заработува награди како облик на ибадет. Во овој контекст, ибадети се и однесувањата како што се препорачување на добро и забранување од зло, одржување на правдата меѓу луѓето, обезбедување поддршка за семејството, поздравување, пречекување на луѓето со насмевка и милостина.
За личноста; правење добри дела за сопругата, родителите и децата, добри односи со своите роднини и соседи, бришење солзи на тажен човек, галење по главата на сираче, подмирување на трошоците на сиромашниот ученик, почитување старец, поддршка на хендикепирана личност е исто така ибадет.
Ибадет е исто така кога човек го споделува своето знаење и искуство, тргува чесно и сигурно, прави напори да ги спаси младите од канџите на лошите навики, ја штити природата и ги штити правата на животните.
Човек кој се труди да се држи настрана од способностите на лошиот морал, се труди да стекне добри навики и да се дисциплинира себеси и се грижи да биде олеснувач наместо компликатор за оние околу него, значи дека има свест за ибадет.
Ибадетот има својство што ги чисти луѓето од човечките слабости, ги дисциплинира и ги учи на трпение, волја и намера. Човекот понекогаш учи да ја дели временската дисциплина со намаз, вредноста на благодетите со постот, еднаквоста и братството со аџилакот и споделувањето со зеќат. Иако ибадетот на прв поглед изгледа како да се состои од одредени правила, облици и форми, всушност под овие облици се крие суштината на љубовта, почитта и послушноста кон Аллах.
Ибадетот го прочистува човекот и од себичност, ароганција, заблуда, Завист, сомнеж, страст, скржавост и слични чувства и мисли. Ибадетот го воспитува, расте и созрева човекот; му помага да биде корисен верник за себе и за општеството.
„Кој со своето срце сведочи дека нема друг бог освен Аллах и дека Мухаммед е Аллахов Пратеник, Аллах му го забранува пеколот.”1
(Пророкот Мухаммед(а.с.))
Верувањето во Аллах е главната основа на Исламот. Семоќниот Аллах е Оној Кој го создаде универзумот од ништо, го создаде и управува со целото царство на постоењето, од атомите до галаксиите. Тој е Оној Кој создава, одржува, убива и потоа одново ги оживува сите суштества, особено, човечките суштества.
Аллах е единсвениот; нема бог освен Него. Тој не е роден, никој не е го родил. Додека сè има потреба од Него; Тој нема потреба од ништо. Никој не му е равен и сличен. Тој не личи на други суштества што постоеле во минатото или што ќе постојат во иднината. Апсолутната моќ, власт, авторитет и одредба е на Аллах. Тој е жив. Сите живи суштества ќе умрат еден ден, но Аллах никогаш нема да умре, Тој ќе остане вечно. Исто како што Неговото постоење нема почеток нема и крај.
Аллах е Оној Кој гледа сè, совршено слуша и знае сè до најмалите детали. Нема ништо што е скриено од Него, што е тешко за Него, или што се случува во минатото или во иднината надвор од Неговото знаење и волја. Тој има бесконечна волја и моќ. Тој е Оној Кој простува, Кој води до патоказ и Кој е милостив. Тој е Оној Кој обезбедува храна за Своите слуги, им помага и ги штити и бдее над нив. Во исто време, Тој е Оној Кој ги скршува и казнува оние кои опстојуваат во мочуриштето на ширкот, негирањето и неверувањето.
Исламот е религија на „тевхид”. Тевхид значи да се верува во Аллах и да не му се придружува ништо. Човек кој верува со цело срце го одобрува постоењето и единството на Аллах и дека не постои нешто слично, рамно, партнер или еднакво на Него. Тој го препознава со сите Негови имиња, атрибути и уникатни карактеристики и се поврзува со Него. Ова одобрување го изразува со својот јазик и живее во оваа насока. Бидејќи должност на човекот е да верува во својот Господ, Кој го создаде, го одржа во живот и го опреми со секакви благослови.
Верувањето во Аллах е заеднички повик на сите пророци. Првиот принцип на покана за Ислам е најдоброто од она што човекот може да го направи. Во исто време, тоа е право на нашиот Семоќен Господ врз Неговите слуги.
Веруваење во Аллах бара најмногу Тој да се сака, да се почитува како што е потребно, доверувајќи да се потпира на Него во сите случаи и услови, и да се бара помош само од Него. Личноста која верува во Аллах, живее знаејќи дека Тој ја гледа и слуша во секој момент, е свесен за секој нејзин потег и дека еден ден ќе побара од неа одговорност. Таа води живот достоен за нејзината вера и ја става согласноста на Аллах на врвот на сите нејзини намери и желби. Таа наоѓа мир со својата вера и им влева мир на оние околу неа.
1 Бухари, Знаење, 49.
6
Верување во Мелеките (Ангелите)
„Кој го негира Аллах, Неговите ангели, Неговите книги, Неговите пророци и судниот ден, тој паѓа во длабока заблуда.”1
(Светиот Куран)
Човечката историја е полна со верувања за моќни и невидливи суштества. Борбата на доброто и злото често се раскажува преку овие суштества. Но, колку од овие се вистина? Сепак, последната религија испратена од Аллах, Господарот на видливите и невидливите светови, може да даде цврсти и вистинити информации за ова прашање. Всушност, верувањето на мелеките создадени од светлина е еден од принципите на верата во Исламот.
Според Исламот, мелеките; Тие се суштества кои исполнуваат различни должности дадени од Аллах, ги почитуваат Неговите наредби без прашање и ја претставуваат добрината. Мелеките немаат пол и карактеристики како што се јадење и пиење. Во ајетите од Куранот се споменува дека имаат крилја, но не е правилно да се прикажаат како жени или птици. Всушност, Куранот се спротивставува на перцепцијата на мелеките како жени и ги карактеризира како „слуги на Најмилосрдниот“.2
Мелеките се поделуваат во различни групи според нивните хиерархиски структури и должности. Гаврил, кому Аллах му доделил да објави откровение на своите пророци; Микаил, кој ги надгледува природните настани како ангел на храната и милоста; Азраил, ангелот на смртта; и Исрафил, кој ќе дува на Сурот како предвесник на судниот ден, се четирите големи ангели. Покрај тоа, постојат различни мелеки кои го носат престолот, ги штитат луѓето и се молат за нив, ги запишуваат добрите и лошите дела на луѓето, ги среќаваат во гробот и прво ги испрашуваат и служат во рајот и пеколот.
Мелеките, како и сите други живи суштества, се суштества создадени од Семоќниот Аллах. Не му се спротивставуваат на Аллах, тие дејствуваат само по Негова дозвола и заповед. Не можат да знаат повеќе од она што им го објавил Аллах. Затоа, не можат да бидат прифатени како богови, господи или владејачки сили на кој било начин.
Една од најосновните карактеристики на Муслиманот кој е искрено приврзан кон Аллах е тоа што верува во апстрактното, односно тајната. Верувањето во мелеките е дел од тоа.
Човекот кој верува во мелеките станува среќен со тоа што ги чувствува добронамерните суштества кои се со него во секој чекор од неговиот живот, од раѓањето до смртта кои по Аллахова дозвола го штитат и чуваат над него. Благодарение на мелеките кои го повикуваат на добрина, го штитат од злото одејќи пред и зад него, го поддржуваат и се молат за негова прошка, живее во надеж и доверба.
1 Ниса, 4/136.
2 Зухруф, 43/19.
7
Верување во Божјите Книги
„Луѓето беа една заедница. Потоа Аллах испрати пророци како радосници и опоменувачи, а со нив ги објави книгите, со вистина, за да судат меѓу луѓето за она за што не се согласуваат.1
(Светиот Куран)
Божествените книги се зборовите на Семоќниот Аллах и Неговото обраќање до луѓето. Тоа е транслитерација на Неговите вечни зборови, наредби и откровение. Супериорноста на Аллаховите зборови над другите зборови е како Аллаховата надмоќ над Неговите слуги. Со објавање на книга, Аллах го прифатил човекот, кого го создал како највредно битие, како соговорник и го упатил на испитот на животот. Тоа му овозможило да ја запознае вистината и да прави разлика помеѓу доброто и злото.
Во раните периоди на историјата, на некои пророци им биле испраќани мали книги наречени „страници”. Од Алах се испратени десет страници до хазрети Адам, триесет страници до хазрети Идрис и десет страници до хазрети Ибрахим.
Подоцна беа откриени четирите големи книги едно по друго: Тората до Пророкот Мојсеј, Псалмите на Пророкот Давид, Библијата на Пророкот Исус и на крајот Куранот на Пророкот Мухаммед Мустафа (а.с.). Последната божествена книга која ќе важи и ќе му се обраќа на целото човештво е Куранот.
Муслиманот верува дека сите божествени книги доаѓаат од Аллах, постојат и се вистинити. Меѓутоа, овој редослед важи за неискривените и непроменетите верзии на божествените книги. Па така, Муслиманот верува во оригиналната форма на страниците и книгите како што дошле од Аллах. Тој верува дека другите книги, односно Тора, Псалмите и Библијата освен Куранот, се променети од луѓето и одземени од нивните оригинали.
Ова верување бара од верникот секогаш да биде чувствителен и внимателен во врска со откровението. Кога ќе се сретне со информации од Тора или од Библијата, задолжително е да се повика на Куранот пред да каже дека овие информации се вистинити или лажни. Доколку не е во спротивност со информациите дадени од Куранот и не се спротивставува на општите принципи на Исламот, се одлучува дека таквата информација може да биде точна. Сепак, не е можно да се тврди дека информациите што се во спротивност со принципите и универзалната порака на Куранот доаѓаат од Аллах.
Луѓето се интервенирали во книгите што им беа испратени, за да добијат мала светска корист. Порано свештенството го мамеше невиниот народ и ја расипуваше чистотата на светите текстови прикажувајќи го тоа што го напишале со свои раце како Аллахово откровение. Куранот е единствената книга која преживеала до денес без најмала промена и во текстот и во содржината и која ќе го зачува своето првобитно постоење до крајот на светот.
Верувањето во книгите и прифаѓањето на Куранот како божествен водич во овој контекст, се разбира, бара живеење во согласност со неговите правила, како и прифаќање од срце дека тој е испратен од Аллах. Затоа што целта на испраќањето книги е да се читаат, разберат и живеат.
1 Бакара, 2/213.
8
Последната Света Книга: Куран-и Керим
„Ви оставам такво нешто што никогаш нема да залутите додека го следите. Таа е Аллаховата книга.”1
(Пророкот Мухаммед(а.с.))
Куранот е последното откровение, последната книга, преку која Семоќниот Аллах му се обратил на човештвото преку нашиот Пророк. Аллах јасно кажува дека Тој лично го испратил и дека лично ќе го штити до Судниот ден. Најистакната карактеристика на Куранот која што го разликува од другите божевствени книги, е тоа што тој не бил испратен до некој регион или некоја нација, туку до целото човештво и никогаш нема да се промени.
За да може човекот да стане Муслиман, неопходно е да верува во Куранот. Куранот е главниот извор на Исламската религија. Со објавувањето на Куранот, Исламот почна да стигнува до човештвото, а со завршување на објавувањето на Куранот, Исламот го достигна совршенство.
Куранот е совет од нашиот Господ и исцелување за срцата. Најубавиот од зборовите, најголемото чудо на нашиот Пророк. Тој е цврсто јаже, извор на водство и средство за милосрдие, кој луѓето треба да го прегрнат заедно и цврсто.
Среќата на овој свет и на судниот ден за човекот е скриена во Куранот. Објаснувањето на прашањата кои не можат да се согласуваат за човештвото и информациите за многу настани за минатото и иднината се вклучени во Куранот. Принципите на верата, обожувањето и моралот се одредени со Куранот.
Читањето, поучувањето, учењето и предавањето на Куранот е и одговорност и награда за Муслиманот. Се разбира, Куранот не е испратен само за да се чита. Исто така е дојден за луѓето да размислуваат за него, да се трудат да го разберат и да водат живот во согласност со неговите ајети. Оној кој најдобро ги разбира, објаснува и пренесува пораките од Куранот во својот живот е нашиот Пророк. Затоа, најидеалниот избор за секој кој сака да оди по правиот пат осветлен од Куранот е да го земе животот на Пророкот Мухаммед (а.с.) како модел.
9
Верување во Пророците (Пејгамберите)
„Оние кои не веруваат во Аллах и во Неговите пророци, правејќи разлика меѓу Аллах и Неговите Пророци и велат: ’Ние веруваме во некои од нив, но не веруваме во некои‘ и оние кои сакаат да направат пат помеѓу верувањето и неверувањето! Еве тие се вистинските неверници.“1
(Светиот Куран)
Пророците се луѓе избрани од Аллах и доделени да ги пренесуваат божествените пораки до луѓето. Верување во пророците; Тоа значи да се прифати дека тие се благословени пратеници на Аллах и да се верува во сè што тие пренецуваат од Аллах.
Верувањето во пророците е едно од верувањата на Исламот. Иако меѓу нив има многу видови разлики и супериорности, според Исламот, кога станува збор за верата, не постои разлика меѓу пророците и објавата што им е објавена. Затоа, Муслиманот ги прифаќа сите пророци без разлика, се сеќава на нив со љубов и почит, го зема нивниот пример и го следи Последниот Пророк.
Хазрети Адам кој што е првиот човек во исто време е и првиот пророк. Последниот пророк е Пророкот Мухаммед Мустафа. Семоќниот Аллах никогаш не го оставил човештвото без водич, без пример, без водач или без пророк. Помеѓу овие двајца пророци, многу пророци чии имиња се познати или непознати, на кои книга им била испратена или не, дошле и заминале. Нивниот повик е ист: Покорувајте му се на Аллах!
Пророците се одговорни за пренесување на пораката на Аллах целосно и без прекумерно. Но, нивната единствена должност не е пренесување информации, односно „соопштение”. Во исто време, должност на пророците е да го објаснуваат божественото знаење, да живеат во согласност со него и да бидат пример за луѓето. Како пример во Куранот се раскажани приказните за пророците, кои на овој пат трпеле многу неволји и маки, а понекогаш покажувале чуда со Аллаховата дозвола.
Иако човечкиот ум има потенцијал да сфати дека постои Врховен Творец, тој можел да ги научи заповедите на Создателот само преку гласниците што Тој ги испратил. Затоа, на личноста која сака да ги почитува Аллаховите наредби и да ги избегнува Неговите забрани, му треба пророчки пример. За да се верува во божествените книги, пред сè, неопходно е да се верува во пророкот на кој му е испратена оваа книга.
Пророците се личности кои се суштински, искрени, доверливи, интелигентни, толерантни и заштитени од гревови. Тие се оние кои им ги читаат Аллаховите ајети на луѓето, ги учат на книга и мудрост, ги повикуваат на вера во единственоста на Аллах и добрина и ги чистат од негирање и зло. Несомнено е дека последната и најсовршената алка во синџирот на пророштвото бил Мухаммед (а.с.).
1 Ниса, 4/150-151.
10
Последниот Пророк: (Пророкот Мухаммед(а.с.))
„Еј Пророку! Ние, навистина, те испративме како сведок, предвесник, опоменувач, повикувач на Аллах со Негова дозвола и светлина која ја осветлува твојата околина.1
(Светиот Куран)
Пророкот на Исламот, пророкот Мухаммед Мустафа (а.с.), е слуга, пратеник и последен пророк на Аллах. Секој човек кој го прифаќа Исламот е одговорен да донесе Келиме-и Шехадет, односно да сведочи дека: „Не постои бог освен Аллах и Пророкот Мухаммед (а.с.) е слуга на Аллах и Негов пратеник”.
Нашиот Пророк, кој беше испратен како милост на световите, го доведе до милост и правда општеството кое живееше во насилство и незнаење. За време на неговата 23-годишна пророчка мисија, Тој изгради примерно Исламско општество со трпение, решителност, вера и сочувство.
Нашиот Пророк е модел на личност кој најдобро го објаснува Куранот и го рефлектира во секој момент од својот живот. Тој е најдобар пример, како за оние кои се околу него, така и за сите Муслимани преминувајки ги вековите и географиите. Уште пред да стане пророк, Тој е споменик на доблест и морал, познат како „Мухаммеду’л-Емин“ (Доверливиот Мухаммед) во Мека. Тој никогаш не отстапил од искреноста и вистинитоста, а го научил човештвото за правдата, почитувањето на човековите права и имунитети, вредноста на знаењето и важноста на консултациите.
Од кажувањата на неговите асхаби, односно верниците кои живееле со него, дознаваме дека Аллаховиот Пратеник немал граници во неговата дарежливост и помош. Во текот на својот живот, Тој никогаш не повредувал некој што бил во негова служба или пак неговата сопруга. Живееше едноставно и скромно, се лутеше кога беа прекршени Аллаховите граници и беше разбирлив, простувачки, толерантен и елегантен кон сите други. Тој беше единствена личност со своето меко срце, насмеано лице, смирувачки глас и благодарен став.
Патот до Аллах е преку приврзаност кон Нашиот Пророк и послушност кон него. За секој Муслиман, рецептот за мир на оној свет и спас во ахирет е да го сака Пророкот и да води живот во согласност со неговиот суннет.
1 Ахзаб, 33/45-46.
11
Верување во Судниот Ден (Ахирет)
„Тие (добри верници) се оние кои го извршуваат намазот и дават зеќат. Тие дефинитивно веруваат и во Судниот ден.“1
(Светиот Куран)
Ахирет е името на животот кој ќе започне по животот на овој свет и ќе трае вечно. Верувањето во Ахирет е еден од основните услови да се биде Муслиман. Постои директна и исклучително силна врска помеѓу верувањето во Ахирет и верувањето во Аллах. Бидејќи негирањето на Ахирет значи негирање на Аллах, Кој го создал светот во вид на искушување известувајќи дека овој свет е привремен го информира човештвото за постоењето на Ахирет.
Со апокалипсата и со крајот на светот, сите луѓе кои некогаш живееле ќе одговараат пред Аллах. Ќе се манифестира божествената правда, доброто и злото, угнетувачот и угнетениот, праведниот и неправедниот ќе бидат одвоени еден од друг и секој ќе ја види целосната отплата за своите дела.
Верувањето во Ахирет го подобрува чувството за одговорност. Знаејќи дека Аллах, Сопственикот на небесата и земјата, еден ден ќе побара од човекот одговорност за сите благослови и доверба што му ги дал на него, го прави човекот чувствителен. Оваа чувствителност влијае на целата комуникација на Муслиманите, од општествените односи до ставовите и однесувањата кон природата.
Дополнително, верувањето во Ахирет му овозножува на човекот да го насочи својот живот со возвишена цел и да биде посветен на добрината со фокусирање на вистинската цел. Ги остранува чувствата како лутина, завист, непријателство, омраза; Развива позитивни аспекти како што е простувањето и да се биде надежен и трпелив. Влева сила за борбота против тешкотиите во животот и одговара на потрагата по правда која ја очекува, но понекогаш не може да ја најде.
Оној кој верува во Ахирет, често се присеќава на смртта и на најдобар начин се подготвува за својот живот после смртта е најсвесниот меѓу верниците. Затоа што најдобрата инвестиција е инвестицијата направена во земјата на вечноста, која го содржи рајот.
1 Локман, 31/4.
12
Верување во Судбината
„Навистина, Ние создадовме сè според предодреденото (план и мерка).“1
(Светиот Куран)
Аллах, Кој создаде сè од ништо, посака да создаде во универзумот сè што ќе се случи во причинско-последична врска. Така, човечкото суштество, кое е опремено со супериорна доблест како разумот, полесно ќе ја сфати мудроста и вистините за создавањето. Всушност, човек кој внимателно го испитува универзумот ќе види дека во него доминира судбината, односно мерката, рамнотежата и редот, а не хаосот. Ова укажува на постоење на еден Врховен Создател.
Верувањето во судбината е еден од шесте основни принципи на верата во Исламот. Тоа значи да се верува дека што и да се случува во универзумот, без разлика дали е добро или лошо, правилно или погрешно, живо или неживо, корисно или безкорисно, се случува со знаење, волја, моќ, дискрепција и креација на Аллах.
Има ситуации во животот кои се надвор од човечка моќ и не може да се влијае врз нив. На пример, никој не може да го спречи функционирањето на универзумот, репродуктивните системи на живите суштества, природниот тек на природните настани, појавата на молњи или земјотреси. Слично на тоа, човекот нема шанса да го избере своето семејство, раса, боја или пол кога ќе се роди. Овие произлегуваат како резултат на божествената определба и тоа се нарекува „судбина“.
Од друга страна и луѓето имаат удел во реализацијата на некои добри или лоши настани. Аллах им дал на луѓето простор за дејствување во Својот неограничен имот и им дал право на избор до одреден степен. На пример, човек има волја да зачекори во добро дело или да направи грев. Во овие ситуации Аллаховото креирање, се реализира според човечкиот труд и одлука. Затоа, мерките што ги презема човекот и изборите што ги прави се исто така дел од судбината.
Што и да се случи во вселената, Аллах го знае и го запишал во вечноста. Аллах, кој до најситни детали знае што ќе доживееме уште пред да бидеме создадени, знае и како ќе ги искористиме нашите избори со неговото предвечно и вечно знаење. Меѓутоа, тоа не значи дека Аллах нè присилува и нè влече од место до место како сув лист пред ветрот. Аллаховото предзнаење за тоа што ќе се случи не ја отстранува одговорноста на човекот. На пример, лице кое краде го прави ова не затоа што Аллах знае дека ќе го направи тоа, туку затоа што ја избира најлошата од двете алтернативи и ја избира намерно кражбата. Затоа, тој ќе ги сноси последиците од својата вина и од неговиот избор.
Она што ги турка луѓето кон среќа или несреќа и на овој и на другиот свет е она што тие го прават. Важно е човекот да ја насочи својата волја кон доброто и да не го избира патот на злото. Затоа што секој ги сноси последиците од својот избор и никој не може да избега од одговорноста поврзувајќи го тоа што се случуло со судбината.
Личноста која верува во судбината прифаќа во последната фаза дека вистинскиот извршител е Аллах. Пророкот Мухаммед (а.с.) го сумира вака: „ Знај дека сите луѓе да се соберат за да ти пружат корист, нема да можат да го направат тоа освен по волја на Аллах. Повторно, сите луѓе да се соберат да ти наштетат, не можат да ти наштетат на кој било начин, освен со волјата на Аллах. Од оваа перспектива, моливите се отстранети (не пишува ништо ново), страниците се исушени (непроменети).”
На пример, човек кој верува во судбина знае дека дождот ќе падне со формирање на одредени физички услови. Сепак, според него, дождот не е ограничен само на резултат на комбинација од природни причини Муслиманот со надминување на очигледните причини, верува дека Аллах го испраќа дождот. Конечната одлука, заповед, волја и создавање, без сомнение, му припаѓаат на Аллах.
Во Религијата Ислам, не постои концепт на судбина како што е постигнување успех без да се вложи никаков напор, седење на своето место и чекање нешто од Аллах, а со тоа и назначување на Аллах за застапник за неговите работи. Муслиман кој верува во судбина ги исполнува своите обврски соодветно. Постапува истрајно, стабилно и трпеливо. По испробување на сите материјални и духовни причини и преземање на сите неопходни мерки на претпазливост, тој му верува на Аллах и Нему Му ги остава резултатите.
1 Тирмизи, Сифату‘л-кијаме, 59.
13
Втор Дел Основи на Богослужбата
Свест за обожување
„Ихсан е да Му се поклонуваш на Аллах како да ГО гледаш. Иако ти не можеш да Го гледаш, Тој те гледа.”1
(Пророкот Мухаммед(а.с.))
Аллах го создал човекот совршено и ставил сè во универзумот во негова служба. Го опремил со супериорни способности како што се користење на својот ум, создавање решенија, размислување, зборување, пишување и манифестирање волја. Единствено што очекува од човекот е да Му служи.
Да се биде слуга значи да се покорува на Аллах со апсолутна послушност, да се биде длабоко прврзан кон Него и да се преземе одговорноста да биде човек. Да се биде слуга значи да се биде свесен дека што и да правиш добро или зло, Аллах тоа го знае и еден ден ќе одговараш за тоа. Да се биде слуга од една страна бара вера и добар морал а од друга страна го обврзува со покорувањето. Всушност, покорувањето е суштината на службеноста, целта на создавањето на човекот. Затоа, човекот треба да Го не заборави Својот Господ Кој му подарил безброј благослови и правејќи ибадет на Него треба да ја одржува својата свест свежа.
Обожување (ибадет) е способност на човекот, кој има потреба од Аллах во секој момент и во секоја смисла, да му ја претстави својата состојба без никаков посредник. Личноста која ги прифаќа принципите на верата мора да продолжи да се поклонува за да ја задржи и зајакне оваа вера.
Постојат основни ибадети кои се заповедени од Исламот за секој Муслиман кој има можност и одговорност за нив. Тоа се, да се искажува Келиме-и Шехадет, односно да се сведочи дека нема бог освен Аллах и дека Пророкот Мухаммед е Негов слуга и пратеник, да се врши намаз, да се дава зеќат да се оди на аџилак и да се пости за време на Рамазан.
Освен овие задолжителни ибадети, секое дело направено со добра намера и искреност заработува награди како облик на ибадет. Во овој контекст, ибадети се и однесувањата како што се препорачување на добро и забранување од зло, одржување на правдата меѓу луѓето, обезбедување поддршка за семејството, поздравување, пречекување на луѓето со насмевка и милостина.
За личноста; правење добри дела за сопругата, родителите и децата, добри односи со своите роднини и соседи, бришење солзи на тажен човек, галење по главата на сираче, подмирување на трошоците на сиромашниот ученик, почитување старец, поддршка на хендикепирана личност е исто така ибадет.
Ибадет е исто така кога човек го споделува своето знаење и искуство, тргува чесно и сигурно, прави напори да ги спаси младите од канџите на лошите навики, ја штити природата и ги штити правата на животните.
Човек кој се труди да се држи настрана од способностите на лошиот морал, се труди да стекне добри навики и да се дисциплинира себеси и се грижи да биде олеснувач наместо компликатор за оние околу него, значи дека има свест за ибадет.
Ибадетот има својство што ги чисти луѓето од човечките слабости, ги дисциплинира и ги учи на трпение, волја и намера. Човекот понекогаш учи да ја дели временската дисциплина со намаз, вредноста на благодетите со постот, еднаквоста и братството со аџилакот и споделувањето со зеќат. Иако ибадетот на прв поглед изгледа како да се состои од одредени правила, облици и форми, всушност под овие облици се крие суштината на љубовта, почитта и послушноста кон Аллах.
Ибадетот го прочистува човекот и од себичност, ароганција, заблуда, Завист, сомнеж, страст, скржавост и слични чувства и мисли. Ибадетот го воспитува, расте и созрева човекот; му помага да биде корисен верник за себе и за општеството.
